نظام دانش بومی (3)

از منظر دیگر دانش بومی اصطلاحا به دانشی اطلاق می شود که از حوزه جغرافیایی خاصی سرچشمه گرفته و به طور طبیعی تولید شده باشد.با این وجود،دانش محلی از سوی جریان های اطلاعات،دانش و فناوری بیرونی تحت تاثیر قرار دارد.(chambers.1985).عمادی و عباسی (1378) نیز اظهار می دارند دانش بومی،بخشی از سرمایه ملی هر قوم است که باورها،ارزش ها،روش ها،ابزار و آگاهی های محلی آنان را در بر می گیرد و این همان دانشی است که بوسیله آن در طی قرن ها،اقوام مختلف معیشت خود را از محیطشان بدست آورده اند،پوشاک خویش را تهیه کرده اند،خود را در سر پناهی اسکان داده اند،فرزندان خود را تربیت کرده اند،جامعه خود را سامان داده و سلامت خود و احشام خود را حفظ کرده اند.(پاپ زن.1382).با کاوشی درباره مشخصه های دانش بومی می توان با این نتیجه رسید که دانش سنتی بسیار آهسته جمع می شود،اما آنچه باقی می ماند در طول زمان آزمایش شده است.چنین دانشی شامل مشاهده زیرکانه و دقیق در مورد گیاهان،حیوانات،آب و هوا،خاک،آفات نباتی و نظام های رده بندی است که بطور کامل،با اوضاع و احوال محلی مطابقت دارد.(نورالهی،1374).از منظر پدیدار شناسانه،دانش بومی برخاسته از متن اجتماعات بشری است که در طول ادوار و قرون متمادی همواره نمو یافته است و به شکل شفاهی و سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و حاصل تجارب و آزمون و خطایی است که در بستری طبیعی بوجود آمده است و ریشه در باورها و ایستارهای مردم دارد.(grenier،1998)،

انباشتگی،پیوستگی،پویایی،فراگیری و جامعیت و هم آمیزی با فرهنگ و نظام ارزشی را در شمار آرایه های نمایای دانش بومی برشمرده است.در تشریح این آرایه ها می توان بیان داشت که دانش بومی همان چیزی است که مردم با آن زندگی می کنند و بر مبنای آن به بایدها و نبایدهای چارچوب فکری خویش در زمینه های مختلف زنذگی در جریان تصمیم سازی و تصمیم گیری عقلایی عمل می نمایند؛تبادل ،تعامل و پالایش مستمر از ویژگی های بارز آن به حساب می آید.دانش بومی به انسان ها کمک می کند که راحتتر و به عبارتی آسوده خاطر تر زندگی کنند،هویت داشته باشند و دچار باخودبیگانگی نشوند و بتوانند بر پایه منابع و امکانات در دسترس،مشکلاتشان را حل نموده و نیازهایشان را برآورده نمایند.تجارب و شواهد بیانگر آن است که مرکز ثقل این دانش پایداری در طبیعت و عناصر برخاسته از طبیعت می باشد.(پاپ زن،1382).