پیش درآمدی برای برنامه ریزی فردی و اجتماعی (3)

عن ابی عبدالله قال :من عرف الله خافه و من خاف الله حثه الخوف من الله علی العمل بطاعته والاخذ بتادیبه فبشر المطیعین المتادبین بادب الله و الاخذین عن الله.انه حق علی الله ان ینجیه من مضلات الفتن.و ما رایت شیا هو اضر لدین المسلم من الشح

آن کس که خدا را شناخت از او می ترسد و آن کس که خوف از خدا داشته باشد همین حالت خوف او را بر انجام طاعت و عبادت وادار می نماید و به ادب الهی مودب خواهد بود.پس بشارت باد به اهل اطاعت و آنان که به ادب الهی مودب هستند و آنان که برنامه اعمال خود را فقط از طریق خدایی می گیرند که اینان را خداوند از حوادث و فتنه های گمراه کننده نجات خواهد داد،و من ندیدم چیزی را که زیانبارتر باشد برای دین مسلمان،از صفت بخل.

این نوع برنامه ها اساس دین و محتوای برنامه های دینی انسان را تشکیل می دهد و به همین دلیل دین الهی را اسلام نامیده اند.روایات فراوانی در خصوص نحوه توجه به این برنامه ها ذکر شده است.نمونه هایی از این روایات عبارتند از:

قال النبی : من اصبح من امتی و همته غیر الله فلیس من الله و من لم بهتم بامور المومنین فلیس منهم و من اقر بالذل طائعا فلیس منا اهل البیت.

هر کس از امت من بامداد کند و هدفش غیر از خدا باشد،پس او از خدا نیست و کسی که همت به کار مومنان نگمارد از آنان نیست.کسی که در خواری ثابت ماند و پیروی از ذلت کند از شیعیان ما نیست.

تقوا،عامل اساسی در برنامه های طولی به شمار می رود.

قال النبی :یا اباذر! کن بالعمل بالتقوی اشداهتماما منک بالعمل،فانه لایقل عمل بالتقوی و کیف یقل عمل یتقبل.

ای اباذر!در هر کاری حتی در خوردن و خوابیدن نیتی داشته باش.

قال رسول الله : من احب ان یکون اکرم الناس فلیتق الله عزوجل و من احب ان یکون اتقی الناس فلیتوکل علی الله و من احب ان یکون اغنی الناس فلیکن بما عند الله عزوجل اوثق منه بما فی یده.

کسی که دوست دارد گرامی ترین مردم باشد،پس باید بپرهیزد از خدای عزوجل،و کسی که دوست دارد پرهیزکارترین مردم باشد،پس باید به خدا نوکل داشته باشد،و کسی که دوست دارد که داراترین مردم باشد،پس باید به آنچه که در پیش خدای عزوجل است اطمینانش بیشتر باشد از آنچه که در دست خودش است.

ب)برنامه های عرضی

برنامه های عرضی به خلاف برنامه های طولی باید بر اساس اولویت بندی به اجرا برسند،زیرا انجام یکی به معنای ترک برنامه دیگر است.

به عنوان مثال هر فرد در طول روز 24 ساعت امکان عمل دارد.از این مقدار لازم است بخشی را به استراحت بپردازد،بخشی نیز صرف برنامه های لازم و واجب شده و بخشی نیز صرف امورات زندگی او می شود.او تنها می تواند برای بخش مشخصی از ساعات خود به کارهایی که واقعا تمایل دارد بپردازد.این دسته از اعمال که بروز بیرونی داشته و انجام یکی مستلزم انجام ندادن دیگری است،برنامه های عرضی نام دارند.

قال الامام علی (ع): من اشتغل بغیر المهم،ضیع الاهم.

بنابراین برنامه هایی وجود دارند که محتاج و نیازمند به اولویت بندی هستند.

برخی از ویژگی های این نوع برنامه ها عبارتند از:

وابسته به عنصر زمان و شرایط هستند.
به طور کلی،انجام آن ها موجب ترک کار دیگری می شود.بنابراین در نظر گرفتن ارزش زمانی برای هر کار از ضروریات این نوع برنامه است.
در این نوع برنامه لازم است که حقیقی ترین،مهم ترین و ضروری ترین نیازهای فرد شناخته شود تا اولویت بندی برنامه ها بر اساس آن طرح ریزی شود.
انتخاب ضروری ترین برنامه و عملی که فرد متحمل اجرای آن است کاری بسیار دشوار است که باید به صورت کاملا عاقلانه و با دیدی همه جانبه،و با نسبت سنجی بین امور و نیازهای فرد انجام گیرد.

ادامه دارد…