پیش درآمدی برای برنامه ریزی فردی و اجتماعی (2)

حقوق یاد شده در این مساله بیانگر این است که هر فرد باید در زمانی که از انواع نعمت های الهی بهره مند می شود،حقوق هر نعمت را ادا کند.طبیعی است در هنگام انجام کاری نعمت های متعددی به کار گرفته می شوند.نه تنها در نظر گرفتن همزمان حقوق هر نعمتی در توان انسان هست،بلکه توجه به این رعایت بر او لازم است؛زیرا او نمی تواند به ادای حق یکی از اعضای بدنش خود را ملتزم کرده و مابقی را فراموش نماید و یا پرداخت به آن ها را به وقتی دیگر موکول سازد.

و اما حق زبانت این است که آن را از دشنام دادن گرامی داری،به خیر عادت بدهی،به ادب و تربیت وادارش کنی،آن را جز در موارد نیاز و سود دین و دنیا به کار مگیری،از سخنان یاوه،زشت و کم فایده ای که از زیان و خسرانش ایمن نیستی و درآمدش ناچیز است،معافش بداری.زبان،گواه عقل و راهنمای برآن شمرده می شود.آراستگی فرد خردمند به سبب عقل اوست.زیبایی رفتارش در زیر زبان او نهفته است،ولا قوه الا بالله العلی العظیم.

و اما حق گوش تو این ست که آن را راه و طریقی به قلب خودسازی تا آن را جز از سخن خوش که در دلت خیری پدید آرد،یا رفتار و خویی ستوده به دست آورد،پاک و منزهش بداری؛چون گوش درب ورودی گفتار به قلب است که انواع معانی،چه خوب و چه بد را به قلب می رساند،ولا قوه الا بالله.

و اما حق چشم تو این است که آن را از هر ناروا و حرامی فرو بندی و جز در موارد عبرت انگیزی که در پرتو این است که آن را از هر ناروا و حرامی فروبندی و جز در موارد عبرت انگیزی که در پرتو آن بینش یا دانشی می یابی به کار مگیری و فرسوده اش مسازی،زیرا چشم درب ورودی عبرت است.

و اما حق پاهایت این است که با آن دو،راه حرام مپویی و آن را مرکب خود در راهی که موجب خواری پویندگانش می شود نساخته و قرار ندهی،زیرا آن دو تو را تحمل حمل کرده و به راه دین می کشانند و در پایان جایزه از آن تو خواهد بود،ولا قوه الا بالله.

و اما حق دست تو این است که آن را به حرام دراز مکنی که با این کار مستوجب کیفر خداوند در آخرت و گرفتار ملامت و سرکوفت مردم در دنیا می گردی.از اموری که خداوند بر آن دو واجب فرموده کوتاهش مساز،بلکه آن را با پرهیز از مباحات و اصرار بر مستحبات،عزیز و گرامی بدار.پس چون در دنیا پرهیز نمود و شریف شد مستوجب پاداش نیکوی آخرت شود.

در نظر داشتن همزمان این برنامه ها نه تنها موجب سردرگمی انسان نمی شود،بلکه برای رشد نظام طولی انسان و ارتباطش با معنویات و ملکوت،می بایست به طور پیوسته و همزمان به این برنامه ها التزام داشته باشد.رشد همه جانبه انسان در گرو عمل مناسب به آن ها خواهد بود.

نکته مهم دیگر این است که این برنامه ها زمانی را در خارج از انسان اشغال نکرده و انجام آن ها در تمام لحظه های زندگی وی به کار می آید،به همین دلیل اولویت بندی در آن ها وجود ندارد،بلکه به صورت همزمان قابلیت اجرا دارند.

ادامه دارد…