فصل اول :جمع ها و حاصل جمع ها(1)

الف)خستگی از تنهایی و تنوع طلبی ها

معمولا آنچه ما را دور هم جمع می کند،تفنن ها،سرگرمی هاو خستگی از تنهایی ست.هرکسی زندگی خاصی برای خودش دارد و رنگی گرفته است.گاهی که رنگ زندگی،محو یا کم رنگ می شود یا در تاریکی قرار می گیرد،دوست دارد با جمعی پیوندی بخورد تا از این برخوردها و رفت آمدها،رونقی بگیرد.بعضی از افراد باهم جمع می شوند تا ارزش تنهایی شان مشخص می شودو قدر تنهایی شان را بدانند.دلیل جمع شدنشان،خستگی از زندگی و تنهایی ها یا تنوع طلبی هاست.مثلا چیزهایی جمع کرده اند؛کاسه هایی که اصلا در آنها غذا نخورده اند یا استکان هایی که اصلا در آنها چای نخورده اند؛حالا دورهم جمع می شوندتا آنها را به همدیگر نشان بدهند!

ب)عادت ها و تصادف ها

بعضی از افراد هم دورهم جمع می شوند،چون رسم است؛مخصوصا در بعضی دهه ها،مثل دهه محرم،دهه صفر،یا در فصلی از سال،مثل اوایل عید،در مسجدی جمع می شوند.عادت و مبنا شده است که در چنین فصلی دورهم جمع می شوند.پس آنچه این افراد را دور هم جمع می کند،یا عادت است یا تصادف؛یعنی دری به تخته خورده است و اینها همدیگر را دیده اند.اصولا این جمع ها بی بار است و بهره ای ندارد.

ج)آگاهی از ضرورت ها و نیازها

ولی یک موقع،تلقین ها و خواهش این و آن نیست که جمعی را به وجود آورده،بلکه ضرورت نیاز،این جمع را شکل داده است.گاهی نیازها ما را جمع،و به همدیگر نزدیک می کند؛البته نه خود نیازها،بلکه آگاهی از آنها،وقتی احساس کنیم سنگی را که در چاه افتاده،تنها نمی توانیم بیرون بیاوریم یا ماشینی را که در جوی افتاده،تنها نمی توانیم بیرون بکشیم،

جمع می شویم و رفیق می گیریم؛آنها که با هم (سلام علیک)داریم،می آیند و زیر این بار را می گیرند و بیرون می آورند.

جمعی که اینطور انتخاب شده و حساب شده شکل می گیرد،دیگر یک جمع عادتی و گتره ای نیست.این طور اگر جمع شدیم و دست ها روی هم قرار گرفت و سنگ ها روی هم گذاشته شد،باید کاری را انجام بدهیم که در تنهایی هایمان امکانش نیست.

تو که در تنهایی می توانی صد تومان درآمد داشته باشی،وقتی با دیگری جمع و شریک می شوی که بخواهی بیش از صد تومان به دست آوری؛ولی اگر جمعتان طوری باشد که جلوی همدیگر را بگیرید،نه تنها صد تومان را به دست نمی آورید،بلکه آنچه را هم به دست آورید،از دست می دهید و اینجاست که به طور طبیعی،این جمع از هم گسسته می شود و از بین می رود.

این قدم اول تشکیل شدن یک جمع است.جمعی که می خواهیم داشته باشیم،باید عوامل و انگیزه ای برای شکل گیری داشته باشد،نه اینکه مبتنی بر عادت ها،رویا ها و خیال هایمان یا حتی مبتنی بر تلقین ها و تشویق ها باشد! این طور نباشد که کسی بگوید بیا برویم پنج نفر را بیاوریم تا جمعمان تشکیل شود! مثل این روضه های زنانه چند نفر را جمع می کنند و دور هم می نشینند،برای اینکه روضه خوانشان تنها نباشد و کسی پای منبرش باشد؛ولی اصلا به حرف های سخنران گوش نمی کنند.

پس یکی از عواملی که جامعه انسانی را تشکیل می دهد،نیازهاست.نیازهای گسترده باعث بوجود آمدن جامعه ها و گردهمایی ها می شود.

در دوره هایی که نیازها گسترده شده،می بینیم که خواه ناخواه اجتماع هم گسترده تر،و وابستگی به هم بیشتر شده؛می بینیم که خواه ناخواه اجنماع هم گسترده تر،و وابستگی به هم بیشتر شده؛حتی در حیوانات هم همینطور است؛مثلا زنبور عسل ، احتیاجش بالاتر از حیوانات دیگر است؛چون مجبور است غذایش را بسازد و نمی تواند بلافاصله از طبیعت بگیرد؛برای همین،مجبور است زندگی اجتماعی تشکیل دهد.

د) غریزه ها و الفت طلبی ها

انسان به خاطر غریزه های اجتماعی و الفتی که در آن هست،مجبور است با انسانهای دیگر روابط داشته باشد.یک عامل،نیازهاست که جامعه را به وجود می آورد.ولی در آن سطحی که نیازها گسترده نیست_مثل انسان در دوره های ائلیه که می توانست تمام نیازهایش را خودش به تنهایی برآورده کند_آنجا غرایز اجتماعی انسان،انس خواهی ها و الفت طلبی ها،جامعه را بوجود می آورد.حتی برخی غریزه اجتماعی انسان را مهم ترین و بزرگترین غریزه او معرفی کرده اند.این انسان با اینکه خیلی از غریزه ها ،روحیه ها و آزادی هایش،در جمع،سلب یا محدود می شود،با این حال از جامعه جدا نمی شود؛چون این جمع بیش از آنچه از او می گیرد، به او می دهد.

دو اصل نیاز و غریزه الفت طلبی،انسانها را دور هم جمع می کند،به هم ربط می دهد،و وابسته می کند.پس اگر در یک گردهمایی و یک مجتمع،این نیازهاتامین نشود و این غریزه سرکوب شود،خواه ناخواه جامعه جامعه از هم گسسته می شود و اگر در کنار یکدیگر هم باشند،جز صفحه گذاشتن پشت سر هم ،کاری ندارند.

اینجاست که با این دید،جمع شروع می شود.مادامی که این نیازها در جمع تامین شود،این جمع ادامه دارد و در چنین جمعی،درگیری و خستگی،کم،و بهره برداری زیاد است.این چنین جمعی که بر اساس نیازهایی که در نهادشان ریشه دوانده،دور هم جمع شده اند،جواب سوال بعدی را هم می دهند؛اینکه (در جمعشان چه کنند؟).

ادامه دارد…