تاثیر کشاورزی بر توسعه یافتگی و امنیت ملی (7)

2_قابلیت بخش کشاورزی در اشتغال زایی

یافته های مطالعه اسفندیاری و ترحمی(1388) نشان می دهد که بخش کشاورزی از لحاظ توان بالقوه اشتغال زایی،رتبه نخست را به خود اختصاص داده است و بافاصله زیاد از دیگر بخش ها قرار دارد.

این پویش به صورت بالقوه می تواند 30 درصد کل شاغلان اقتصاد ایران را به خود اختصاص دهد و نزدیک به 650 هزار نفر شکاف بین شاغلان بالفعل و بالقوه در این بخش وجود دارد.

از لحاظ هزینه یک فرصت شغلی تمام وقت،بخش کشاورزی رتبه اولی را دارد،یعنی به نسبت دیگر بخش های اقتصاد ایران با صرف کمترین هزینه می توان یک شغل تمام وقت در این بخش ایجاد کرد.

دلیل کم بودن این هزینه به ضریب تکاثر بالای این بخش برمی گردد.از لحاظ توان تولید بالقوه،این بخش در رتبه دوم پس از بخش خدمات عمده و خرده فروشی و تعمیراتی قرار دارد،ولی از نظر درآمدزایی بالقوه بخش کشاورزی جایگاه مناسبی ندارد و در رتبه 19 قرار گرفته است.

طبق نتایج تنها 1 درصد از کل درآمدزایی بالقوه بخش های اقتصاد ایران مربوط به بخش کشاورزی است.

براساس رتبه بندی کشش تولید کل،بخش کشاورزی در رده هفتم قرار دارد.

با اینکه در رتبه بندی اشتغال کل،این بخش رتبه اول را دارد،در رتبه بندی کشش درآمد کل این بخش جایگاه مناسبی ندارد و رده 13 را به خود اختصاص داده است.

ناهمگونی بین رتبه بندی از لحاظ تولید و اشتغال و درآمد را می توان به این صورت تفسیر کرد که سیاست های اشتغال زایی الزاما نمی توانند رشد محور و درآمدزا باشند.

صاحب نظران معتقدند که این ضعف را می توان از طریق بهینه سازی الگوی زراعی و الگوی تجارت خارجی محصولات کشاورزی برطرف کرد.

به بیان دیگر،از طریق رشد رشته فعالیت های کشاورزی با ارزش بالا و در عین حال کاربر و ایجاد زنجیره ارزش و صادرات آنها می توان درآمدزایی بالقوه بخش کشاورزی (رشد)را با اشتغال زایی این بخش (عدالت) توام کرد و در این صورت است که فرصت های شغلی پر درآمد برای کشاورزان ایجاد شده و رشد و عدالت با یکدیگر توام می شوند.

مقایسه کشش داده های اشتغال کل و مستقیم در مورد بخش کشاورزی نشان می دهد که بخش کشاورزی بیشتر به صورت غیر مستقیم ایجاد شغل می نماید،زیرا این بخش که از لحاظ کشش اشتغال کل در رتبه اول قرار دارد،از لحاظ کشش اشتغال مستقیم رده 26 ر در بین 35 بخش داراست.

ایجاد شغل غیر مستقیم،اهمیت گسترش فعالیت های پیشین و پسین (صنایع و خدمات کشاورزی) را برجسته می سازد که تحرک زیادی در بین دیگر بخش ها،از لحاظ جذب نیروی کار ایجاد می کند.

ادامه دارد…