شتر حیوان کم توقع (1)

به جرات می توان گفت تنها دامی که خود را با شرایط آب و هوایی مناطق خشک و نیمه خشک تطبیق داده،شتر است.اهمیت فوق العاده ای که شتر در برخی از کشورها دارد به دلیل استعدادهای بی نظیر و استثنایی اوست.شتر می تواند چند روز متوالی بدون خوردن آب به سر برد و حداکثر استفاده را از مراتع بکند.در حالی که این کار برای سایر دامها مشکل و اغلب غیرممکن است.شتر با غذایی که از لحاظ کمی و کیفی برای سایر نشخوارکنندگان ناکافی و نامرغوب محسوب می شود.مدتهای طولانی به زندگی خود ادامه می دهد.

امروزه در کشورهای گرمسیری و نیمه گرمسیری از شتر برای سوار شدن،بارکشی و نیز منبعی برای تولید گوشت استفاده می شود.در بعضی از نواحی ایران مخصوصا در جنوب کشور از شتر برای بارکشی ،شخم زنی،آبیاری،خرمنکوبی و تولید شیر و گوشت و پشم استفاده می شود.

مبدا و منشا شتر

در مورد مبدا و منشا و زمان دقیق اهلی شدن شتر یک کوهان عقاید و نظریه های مختلفی ابراز شده است.بعضی موطن اصلی شتر را عربستان و برخی دیگر ایران می دانند.دسته اول عقیده دارندکه شتر از عربستان به سایر نقاط دنیا برده شده است .دسته دوم معتقدند که شتر،در ایران باستان اهلی شده و از آن جا به سایز نقاط دنیا راه یافته است.طبق اطلاعات جمع آوری شده از حدود چهارهزار سال قبل از میلاد تا 1200 سال قبل از میلاد نگهداری شتر منحصر به عربستان بوده است،اما از این تاریخ به بعد بتدریج شتر به کشوزرهای همجوار راه پیدا کرد.در حقیقت با مهاجر با مهاجرت و کوچ اقوام عرب،شتر در سراسر شمال افریقا پراکنده شد،پس از توسعه دین مبین اسلام پرورش و نگهداری شتر در آسیا تا شمال هندوستان، و در افریقا تا افریقای مرکزی گسترش پیدا کرد.به احتمال زیاد منطقه اصلی اهلی شدن شتر دو کوهان،غرب آسیای مرکزی بوده که بعدا این نوع شتر،از راه افغانستان و ایران به کشورهای غربی راه یافته است.

پراکندگی شتر در دنیا

در بسیاری از کشورهای خاور نزدیک،گوشت شتر به مقدار زیادی به مصرف می رسد؛چنانکه صدور و فروش گله های شتر بین کشورهایی نظیر اردن،مصر،سودان،مالی و عربستان انجام می گیرد.در گذشته،شتر در کشورهایی مانند عربستان،افغانستان،سوریه و اردن وسیله اصلی حمل و نقل بود و در بعضی از کشورها مانند افغانستان و یمن،شتر هنوز نقشی اساسی برای ایت منظور دارد.زمانی به نظر می رسید که با افزایش وسایل نقلیه موتوری و گسترش جاده ها،دوره شتر به سر آمده است؛ولی فزونی یافتن تقاضا برای گوشت و قدرت بقای شتر در مراتع خشک و استفاده از مواد غذایی که به مصرف سایر دامها نمی رسندباعث شد که کماکان از این دام بعنوان منبعی برای تولید گوشت استفاده شود.

رفتارهای شتر

صبر و حوصله،تمایل به کار و قناعت شتر معروف است.از سایر رفتارها و عادات شتر می توان به استقامت،اطاعت و تا حدودی هوشیاری این حیوان اشاره کرد.اگر با شتر بد رفتاری شود،از خود واکنش نشان می دهد که گاهی با خشونت همراه است و اتقامجویی در پی دارد.برای نگاهداری و پرورش شتر،شناخت دقیق خلق و خوی این حیوان ضروری است و باید رفتاری مناسب حالش در پیش گرفت.

کوهان شتر

کوهان شتر از چربی تشکیل شده است.بطور متوسط وزن کوهان شتر یک کوهانه بین 10 تا 15 کیلوگرم و کوهان شتر دو کوهانه تقریبا 25 کیلوگرم (8/5 کیلوگرم کوهان پیشین و 16 کیلوگرم کوهان پسین) است.فرم و اندازه کوهان بر حسب نژاد و نوع تغذیه تغییر می کند.بزرگی و کوچکی کوهان،میزانی برای تشخیص وضع تغذیه شتر است.اگر غذای کافی در اختیار شتر گذاشته شود وزن کوهان گاهی به 100 کیلوگرم می رسد؛اما اگر غذا کم و ناکافی باشد کوهان کوچک و در شتر دو کوهان،کوهان پسین،محو می شود.

کوهان را مخزن آب نامیده اند،اما کوهان منبع انرژی شتر است.چربی نسبت به سایر مواد غذایی انرژی بیشتری تولید می کند،بدین جهت می توان گفت که شتر،همواره منبع انرژی خود را حمل می کند.جمع شدن چربی در کوهان از محسنات بدن شتر است،چون اگر چربی در سراسر بدن شتر پخش می شد،کنترل حرارت و تبدیل آن به آب و مواد غذایی در مواقع احتیاج،مشکل می شد.